Demonstreren? Wat vooraf ging

Is het onderwerp luchtvervuiling in de wijk nieuw voor je, of ben je hier recent komen wonen? In dit webbericht geven we de voorgeschiedenis en achtergrond van waarom we zaterdag 22 maart gaan demonstreren bij ICL Fertilizers (ook bekend als Amfert).

Een aantal buurten aan de westkant van Amsterdam Noord hebben al heel lang veel last van stank en uitstoot van de industrie in het westelijk havengebied.  Met zuidwestenwind waait dit Tuindorp Oostzaan, de Molenwijk, Tuttifruttidorp, Kadoelen, de Bongerd, en de NDSM-buurt in.

Verouderde kunstmestfabriek

De grootste overlast komt van de verouderde kunstmestfabriek van ICL Fertilizers, ook wel bekend als Amfert. Naast de stank, veroorzaakt door zogenoemde mercaptanen, stoten zij ook veel te veel zoutzuur uit, volgens de Omgevingsdienst ver boven de norm. Veel omwonenden hebben hier last van: prikkende ogen en keel, hoesten, benauwd, hoofdpijn. In het Zwartboek dat Adem Vrij aan het IJ eind 2024 uitbracht lees je hierover schrijnende verhalen. 

Kankeratlas

Daarnaast zijn er zorgen over de cijfers uit de Kankeratlas: bijna nergens in Nederland komt zoveel longkanker voor als in dit deel van de stad. De oorzaak hiervan is onduidelijk en nooit onderzocht. Mogelijk draagt vervuiling van de industrie uit het havengebied bij aan de zorgwekkend hoge aantallen bewoners met longkanker in Tuindorp Oostzaan. Wij willen dat hier onderzoek naar wordt gedaan. 

Adem Vrij aan het IJ

Als bewonersinitiatief Adem Vrij aan het IJ dringen we bij  de gemeente, provincie, de Omgevingsdienst en bij landelijke politiek aan op een einde aan de luchtvervuiling in onze wijken, vragen we hiervoor aandacht in de media, en mobiliseren we de buurt. 

Decennialange overlast

De klachten over de stank en vieze lucht zijn niet nieuw, al in de jaren 1970 en 1980 werd er over gepubliceerd en onderzoek naar gedaan. Ook toen werden de fosfaatfabriek en de sojafabriek die ernaast staat, al aangewezen als bron.

Verhuizen… of toch niet

De ICL kustmestfabriek aan de Fosfaatweg zou daar sluiten en elders een schonere nieuwe fabriek bouwen. Maar dit plan, dat met de gemeente werd ontwikkeld, is eind 2023 eenzijdig opgezegd door het bedrijf ICL Fertilizers. De multinational vond het ‘economisch niet langer opportuun’, oftewel te duur. Het bedrijf heeft tot eind 2040 een erfpacht contract op de huidige lokatie.

Nieuwe vergunning en zoutzuur uitstoot

De Omgevingsdienst is bezig met het vernieuwen en aanscherpen van de milieuvergunning van ICL. Het lijkt er niet op dat ICL hier van harte aan meewerkt. Metingen van de Omgevingsdienst die een overschrijding van de zoutzuur uitstoot laten zien, worden door ICL betwist. Een dwangsom die de Omgevingsdienst aan ICL wil opleggen is daardoor nog niet definitief.

ICL heeft in een gesprek aangegeven niks aan de zoutzuur uitstoot te willen doen, omdat de nieuwe vergunning er nog niet is en omdat er een conflict is met de Omgevingsdienst over de meetresultaten van de zoutzuur uitstoot.

‘Nergens last van’?

Niet alle inwoners van bovengenoemde wijken hebben last van de stank, en gelukkig maar. Dit hangt van veel verschillende dingen af, de lucht kan zich heel lokaal verspreiden. Hoe de wind waait, hoe je huis staat, waar de ramen zitten, welke ramen je open hebt, je eigen neus: dit maakt allemaal uit en het is maar goed dat niet 100% van de inwoners van Tuindorp Oostzaan en Oostzanerwerf, last hebben van de stank. Dat maakt de gevolgen voor de bewoners bij wie het wel de tuin of de woonkamer en slaapkamer in waait, niet minder heftig.

Wat vaststaat is dat de oude kunstmestfabriek ICL  onder andere zoutzuur en fluorwaterstof uitstoot, dat is ongezond. Dat heeft ook de GGD bevestigd op de bijeenkomst in het Zonnehuis in juni 2024. Volgens de GGD is het het beste als deze uitstoot snel omlaag gebracht wordt, want mensen krijgen er last van in hun luchtwegen en ogen.

Actievoeren heeft zin

Wat hebben we als buurtbewoners, verenigd in Adem Vrij aan het IJ, tot nu toe bereikt: de problemen met ICL staan hoog op de agenda van de gemeente en provincie, nadat we hier meerdere malen hebben ingesproken. Er werden Kamervragen gesteld. Het Zwartboek wordt vaak aangehaald door politici en in de media, om de ernst van de klachten te laten zien. De Omgevingsdienst is zelf onafhankelijk gaan meten bij ICL en neemt de ernstige overlast serieus. De Omgevingsdienst is bezig de vergunning van ICL aan te passen en scherper te maken. Hopelijk gaat dit de uitstoot flink terugdringen.

De aanhouder wint

We moeten de komende tijd wel de druk op de ketel houden, want ICL is de boel waar ze kunnen flink aan het vertragen. 

Onze boodschap: we hebben schoon genoeg van de ondraaglijke stank, we zijn het zoutzuur zat, de uitstoot van ICL Fertilizers moet stoppen!

 

Doe mee en kom ook demonstreren voor gezonde lucht op zaterdagochtend 22 maart.

Alle informatie en de aanmeldlink vind je hier. 

Via de Signal groep of  Whatsappgroep  wisselen we als buurt onderling informatie uit over de luchtvervuiling en meldingen bi de Omgevingsdienst.

Heb je last van stank of luchtvervuiling? Meld het direct bij de Omgevingsdienst. Als er binnen korte tijd meerdere meldingen komen, sturen ze er een inspecteur op af. Stel het melden dus bij voorkeru niet uit tot een later moment.

Adem Vrij aan het IJ verstuurt een paar keer per jaar een nieuwsbrief met een overzicht van de ontwikkelingen en acties, schrijf je hier in 

Om de onkosten van de demonstratie te dekken zamelen we geld in, doe je ook een donatie als je het kunt missen?